ÖĞRETİM STRATEJİ VE YÖNTEMLERİ

ORMAN HAFTASI ( 21-26 Mart )

Orman; hayvanların barındığı, çeşitli bitkilerin bulunduğu sık ağaç topluluklarıdır. Ormanda büyük ağaçlar, ağaççıklar, mantarlar, otlar, yüzlerce, binlerce bitki bir arada bulunur. Çam, sedir, köknar, ladin, ardıç, meşe, dişbudak, kayın, gürgen belli başlı orman ağaçlarıdır. 

Ormanın Faydası Nedir?

Ormanların faydaları madde madde ve kısaca şu şekilde verilebilir.

1 – Nefes almamıza yardımcı olurlar

Ormanların faydaları olarak ilk önce yaşamak için ihtiyaç duyduğumuz oksijeni üretmeleri gelir; oksijeni pompalar ve soluduğumuz (veya yaydığımız) karbondioksiti emerler. Tek bir yetişkin ve yapraklı bir ağaç 2-10 kişinin günlük oksijen kaynağını oluşturduğu tahmin edilmektedir; tabiki de bu oran ağacın türüne (kestane, çam, gürgen, sekoya, meşe, ceviz, kiraz, erik, vişne, dişbudak, servi, karayemiş, likapa vb.) ve mevsime göre de değişkenlik gösterir.

2 – Ormanlar ağaçlardan daha fazlasıdır

Bilinen tüm türlerin neredeyse yarısı, karadaki biyoçeşitliliğin yüzde 80’i dahil olmak üzere ormanlarda yaşamaktadır. Bu çeşitlilik özellikle nadir papağanlardan nesli tükenmekte olan maymunlara kadar tropik yağmur ormanları bakımından zengindir yani ormanlar gezegenin hayatla dolu ana sistemlerinden birisidir; böcekler ve solucanlar besin maddelerini işleyerek toprağa çevirir, arılar ve kuşlar polen ve tohumları yayarak ormanların zenginliğinin ve sürdürülebilirliğinin devam etmesini sağlarlar.

3 – İnsanların yaşam alanıdır

Ormanların insanlara faydaları çoktur. Dünyada yaklaşık 300 milyon insan ormanlarda yaşamaktadır; bu insanların yaşamı neredeyse tamamen yerli ağaçlara dayanmaktadır. Ayrıca, milyonlarca insanda ormanların yanında ya da yakınında yaşıyor ve ormanlardan büyük fayda sağlıyor ve kısmende olsa yaşam alanı olarak kullanıp, paylaşıyor.

4 – Bizi serin tutmaya yararlar

Ağaçlar güneş ışığına ulaşmak için dallanır, budaklanır ve yapraklarını büyütürler; bu sayede güneşi toplarken gölge oluşturur ve zeminde hayati önem taşıyan serinliği ortaya çıkartırlar. Kentsel ağaçlar binaların serin kalmasına yardımcı olarak vantilatör veya klima ihtiyacını azaltır. Büyük ormanlar ise bir kentin “kentsel sıcak/ısı ada” etkisini azaltır ve bölgesel sıcaklıklarda dengeleyicidir.

5 – Dünyayı serin tutarlar

Ağaçların gölge yaparak ısınmaya karşı yardımı olmasının yanında, küresel ısınma olarak adlandırılan günümüz problemini besleyen karbondioksiti emmesi yani karbonu depolaması önemli bir durumdur. Bitkiler fotosentez için bir miktar karbondioksite ihtiyaç duyarlar ve bunu bünyelerine alarak atmosferde ki karbondioksitin azaltılmasına yardımcı olarak küresel ısınmaya karşı büyük bir destekte bulunurlar. Bu karbon bitkinin büyümesi ile bitki materyali içerisinde depolanması şeklinde olur.

6 – Yağmur yağmasına yardımcı olur

Büyük ormanlar bölgesel hava olaylarını etkileyebilir ve hatta kendi mikro-klimalarını oluşturabilirler. Amazon ormanları örneğinde olduğu gibi, bu ormanlar yakınlarda ki tarım arazilerinin düzenli bir şekilde yağmurdan faydalanmasını sağladığı gibi Kuzey Amerika’nın atmosferik koşullarına da etki sağlayabilirler.

7 – Sellere karşı mücadele ederler

Ağaç kökleri, şiddetli yağmurda anahtar bir konumdadır. Toprağın daha fazla sel suyunu emmesine yardımcı olur, akışı yavaşlatarak toprak kaybını ve maddi hasarı azaltırlar. Modern yağmur suyu kontrolü önüne gelen benzin, yağ, gübre kalıntısı, böcek ilacı vb her şeyi su havzalarında biriktirir ve düşük oksijenli “ölü bölgeler” yaratır. Ormanlar ise bunu önceden engeller ve bulunduğu bölgede böyle durumlara müsaade etmez.

8 – Yeraltı su depolama kaynaklarını (akiferler) doldururlar

Ormanlar dev süngerler gibidir, yüzey boyunca kaymasına izin vermeyerek suyun büyük bir çoğunluğunu tutarlar. Köklerinden geçen su akiferlere damlar, dünyadaki içme, sanitasyon ve sulama için önemli olan yer altı suyu kaynaklarını doldurur, yani bir nevi yağmur suyu hasadı yaparlar. Orman olan bölgelerde bu süreç yıl boyu sürer ve sürekli taze ve temiz suyun yer altına inmesini sağlanmış olur.

9 – Rüzgarı engellerler

Ağaç grupları, rüzgara karşı hassas ürünler için bir tampon sağlayan bir rüzgâr siperi işlevi görebilir ve ormanlık bölgelerin yanında çiftçilik yapmayı daha etkin hale getirir. Ve bu bitkileri korumanın ötesinde, daha az rüzgar, arıların onları tozlaştırmasını da kolaylaştırır. Ayrıca, otoyol kenarına oluşturulan küçük orman öbekleri de insanların yaşam alanlarına rüzgarların ulaşmasına engel olurlar.

10 – Toprağa sahip çıkarlar

Bir ormanın kök ağı, tüm ekosistemin temelini rüzgâr veya su ile aşınmaya karşı koruyarak, çok miktarda toprağı dengeler. Ormansızlaşma tüm bunları engellememekle kalmaz, aynı zamanda toprak erozyonu da toprak kaymaları ve toz fırtınaları kaynaklı rüzgar erozyonu gibi hayati tehlike içeren yeni sorunları tetikleyebilir.

11 – Kirli Toprağı Temizlerler

Toprağı yerinde tutmanın yanında, ormanlar ayrıca bazı kirleticileri temizlemek için fito-remediasyon amaçlı da kullanabilirler. Ağaçlar toksinleri uzaklaştırabilir veya daha az tehlikeli olmaları için onları bozabilir. Bu, ağaçların lağım taşmalarını, yol kenarındaki dökülmeleri veya kirli su akışını emmesini sağlamak için yararlı bir özelliğidir.

12 – Kirli Havayı Temizlerler

Sadece CO2 değil, bir çok hava kirliliği sebebi gaz ve partikül daha büyük ölçekte ormanlar sayesinde temizlenebilir. Ağaçlar, tozları yani partikül maddeleri (PM10, PM2.5 vb.), karbon monoksit, kükürt dioksit ve azot dioksit gibi çok çeşitli havadaki kirletici maddelerde yakalar ve emerek bünyelerine alırlar. Yol kenarlarına ağaçlardan oluşan mini ormanlar yaparak araç trafiğinden kaynaklı bu kirleticilerin azaltılması sağlanabilmektedir.

13 – Gürültü Kirliliğini Engellerler

Ses ormanlarda kaybolur ve ağaçlar birer doğal gürültü bariyeri haline gelmiş olur. Susturma etkisi, büyük ölçüde yapraklardan kaynaklanmaktadır ve yalnızca birkaç tane iyi yerleştirilmiş ağaç arka plan sesini insan kulaklarının duyduğu gibi 5 ila 10 desibel veya % 50 oranında azaltabilir. Şehir içinden geçen yollarda ağaçların bulunmasının gerekliliklerinden bir tanesi de gürültü kirliliğini engellemek için en doğal çözümlerden bir tanesi olmasıdır. En azından bir sıra sık ağaçlandırma ile sıra ormanlar yapılması etkili olacaktır.

14 – Bizi Beslerler

Ağaçlar sadece meyve (elma, armut, muz vb.), yemiş (fındık, kestane, fıstık, badem vb.), tohum/çekirdek ve öz suyu sağlamakla kalmaz, aynı zamanda yenilebilir mantarlar, meyveler ve böcekleri geyik, hindiler, tavşanlar, sincaplar ve balıklar gibi daha büyük hayvanlara da sunarak besin zincirinin önemli bir aracısı olarak hayatlarına devam ederler.

15 – Bize İlaç verirler

Ormanlar, bol miktarda doğal ilaç sunar. Astım ilacı teofilin, kakao ağaçlarından gelir. Kansere karşı savaşma özelliği bilinen tüm bitkilerin yaklaşık yüzde 70’i yalnızca yağmur ormanlarında bulunur. Kısacası ormanlar bizlerin şifa kaynağı ve ecza deposudur.

16 – Karın erime sürecinde etkin rol alırlar

Ormanlar kışın karla kaplı alanlarda önemli bir rol oynayabilir. İlkbahar boyunca, ormanlar karın erime hızını düzenlemeye yardımcı olur ve çığ tehlikesini azaltır. Ayrıca eriyen karlardan kaynaklı suların kontrollü ve verimli bir şekilde toprağa ve yer altına sızmasına çok büyük katkı sağlarlar.

   Ormanlar bir ülkenin doğal güzellik ve zenginlik kaynağıdır. Bize bu kadar yarar sağlayan, ülke ekonomisinde önemli yeri olan ormanları korumalıyız.